Pırlanta özellikle takılarla birlikte anılan bir kavramdır. Bu nedenle de hayalleri süsleyen pırlantalar söz konusu olduğunda birçok detay gündeme gelir ve pırlanta hakkında bilgi sahibi olunmak istenir. Öncelikle pırlanta, elmas madeninin 57 yüzeyde kesilmiş haline verilen isimdir. Mücevherlerde kullanılır ve dünyanın en sert madeni olan elmasın sertlik derecesi 10 olarak ifade edilir.
Pırlanta Hakkında
Pırlanta son derece değerlidir ve bu kadar değerli olmasının başlıca nedenleri kırılmasının güç olması, çizilme ya da bozulma olmaması, çok ender bulunmasıdır. Bir pırlanta formu üç bölüme ayrılır. Bunlar; taç (crown), kemer (girdle) ve külah (pavillion) bölümleridir. İşlenmiş her bir yüzeyine faset denir ve şekillerine göre her fasetin adı vardır. Taç kısmındaki en büyük fasete tabla, tablanın etrafındaki üçgen fasetlere yıldız faseti, altta doğru şev veya bezel faseti, kemerle buluşanlara ise üst kemer faseti denilir. Üst yarım fasetlerinin altındaki yüzeye ise alt kemer faseti adı verilirken külah ucuna doğru olanlara ise külah yıldızı adı verilir.
Pırlantaların taç kısmında 33, külah kısmında 24 faset bulunur ve toplamda 57 faset olmuş olur. Her ne kadar elmas doğadaki en sert madde olsa da kırılmalara karşı daha hassas alanlar mevcuttur. Bu açıdan külah ucu hassas yerlerdendir. İncelen bölümleri doğal olarak daha kırılgandır. Bu yüzden külah ucunda kırılmaya mahal vermeden kesim yapılır. Külah ucunun kesildiği hallerde ise 58 faset var olarak kabul edilir.
Pırlanta 4C Kuralı Nedir?
Pırlanta hakkında bilinmesi gereken en önemli konu 4C konusudur. Pırlanta taç, kemer ve külah bölümlerinden oluşur. Bu bölümler kesim esnasında oluşturulur ve ışığı en iyi şekilde yansıtması için mutlaka belli ölçülerde ve simetrilerde kesilmelidir. Bunun için de 4C kavramı kullanılır. Peki pırlanta 4C kuralı nedir?
4C kuralı başlıca şunları ifade eder:
- Carat/Karat,
- Clarity/Berraklık,
- Color/Renk,
- Cut/Kesim.
Karat: Elmasın büyük boyları çok daha nadir bulunur. Bu nedenle de pırlanta değerini belirlemede en önemli hususlardan birisi ağırlıktır. İnsanlık tarihinde çok köklü bir geçmişe sahip olan elmasın en ufak taneleri dahi hassasiyetle ölçülmüş, eşit kollu terazilerde bir kefeye elmas, diğer kefeye keçiboynuzu çekirdeği konularak tartım yapılmıştır. Bundan dolayı da keçiboynuzu çekirdeğinin adı olan kırat ya da karat denilmiştir. Karat, ağırlık olarak gramın beşte birine denk gelir ve 1.00 gr. = 5.00 ct. şeklinde ifade edilir.
Berraklık: Elmasın oluşumu sırasında yüzeyinde veya içinde bulunan izleri ya da daha sonra oluşmuş hasarları berraklık ifade eder. Kristalleşme sürecinde elmasın yüzeyinde oluşan izler farklıdır. Bunlara da parmak izi denilir. İzlerin boyutu, sayısı, konumu berraklık sınıfını belirler.
4C arasında en fazla tecrübe isteyen konu berraklıktır. Çünkü berraklıkta yorum farklılıkları vardır ve uzman görüşleri değişebilir. Uluslararası literatürde yorum farklılıklarında birkaç laboratuvarda inceleme yapılır ve çoğunluğun görüşü kabul edilir. Bir pırlantanın berraklık sınıfını belirlemek için taşın içinin rahatça görülebildiği bir ışıkta 10 kat büyüten luplarla taşın içerisine bakılır. Berraklık sınıfının tespiti için taşın tacı tercih edilir.
Renk: Bir elmasın kimyasal formülü saf karbondur. Fakat içerisinde cüzi miktarda başka elementler de yer alır. Bu oran on binde bir ila yüz binde bir arasında farklılık gösterir. Elmasın içinde bulunan elementler renklenmeye neden olur ve karbonlar arasında en çok azot bulunur. Azot elmasa sarı renk verir ve bu nedenle doğadaki elmasların büyük bölümü beyazdan sarıya bir renge sahiptir. Nadir de olsa gökkuşağının bütün tonları elmasta olabilir. Buna da fantezi renkler adı verilir.
Kesim: Tarih boyunca elmasın insanları büyüleyen en temel özellikleri arasında sağlamlığı ve ışıkla olan dansı öne çıkmıştır. Doğadaki en sert madde olması nedeniyle elmas yine başka bir elmasla kesilmektedir. Kesilen elmasın ışıltısı çok daha artmakta, bu nedenle de insanlar onu daha fazla parlatmak için işlemeye çalışmaktadır.
İlk olarak 14. Yüzyılda, Hindistan’da elmas eşlenmeye başlamıştır. Ardından İtalya ve Belçika’ya geçmiştir. Kayıtlarda ilk profesyonel kesim merkezinin 1550 yılında Antwerp olduğu yer almaktadır. İçine giren ışığın kırılıp yansıması için tablasının genişliği, kemerinin kalınlığı, tacının yüksekliği, külahının derinliği taşın çapına göre belli seviyelerde bulunmalıdır. İdeal ölçünün altına ve üstüne göre kesim kalitesi farklılaşır. Buna göre beşe ayrılır:
- Excellent – Mükemmel,
- Very Good – Çok iyi,
- Good – İyi,
- Fair – Makul,
- Poor – Verimsiz.
Pırlanta Özellikleri Nedir?
Pırlanta çok nadir bulunan ve eşsiz güzelliğe sahip bir mücevherdir. Peki pırlanta özellikleri nedir? Oluşum yolculuğu asırlar önce başlamıştır. Yer kürenin çekirdeğinin derinliklerinde yüksek ısı ve basınç altında bu oluşum başlamıştır. Hiçbir araçla kesilememekte, en şiddetli ateşte dahi zarar görmemektedir. Erime noktası 3500 santigrat derece olup ışığı kırma indisi çok yüksektir. Pırlanta hakkında bütün bu üstün özelliklerinin merkezinde elmas madeni gelir ve elmasın 57 fasetli özel kesilmiş halidir.
Pırlanta Renk Sınıfları
Pırlanta renk sınıfları bir pırlantanın kalitesini ve değerini tespitte önemli unsurlardandır. En fazla bulunan azottur ve azot, pırlantaya sarı rengi verir. Bu nedenle doğadaki elmasların büyük çoğunluğu beyazdan sarıya doğru geçişe sahiptir.
Pırlanta renk sınıfları Amerika’da alfabetik simgelerle, Avrupa’da ise harflerle belirtilir. Pırlanta hakkında karşılıkları şöyledir:
| Amerikan Merkezli Kuruluşlarda Kullanılan Terimler | Avrupa Merkezli Kuruluşlarda Kullanılan Terimler |
| D | Exceptional White+ (maviye çalan beyaz) |
| E | Exceptional White (olağanüstü beyaz) |
| F | Rare White+ (ekstra beyaz) |
| G | Rare White (nadir beyaz) |
| H | White (beyaz) |
| I-J | Slightly Tinted White (hafif renkli beyaz) |
| K-L | Tinten White (renkli beyaz) |
| M-Z | Tinted Colour (renkli) |
Pırlanta Saflık Sınıfları
Pırlanta saflık sınıfları pırlantanın berraklığını ifade eder. Berraklık, bir taşın içinde veya yüzeyinde yer alan izlerle, kusurlarla ve hasarlarla alakalıdır. Bu izlerin elmas yapısı üzerinde görülebilirliğine göre değerlendirme yapılır. Saflık sınıflarına dair kullanılan terimler ve açılımları şöyledir:
- LC: Loupe Clean (Lup Temizi),
- FL: Flawless (Kusursuz),
- VVS: Very Very Small Inclusions (Çok çok ufak izler),
- VS: Very Smail Inclusions (Çok ufak izler),
- SI: Small Inclusions (Küçük izler, Çıplak gözle görülebilen izler),
- VVS: Lup ile kesinlikle görülemeyen izler,
- VS: Lup ile uzun bir incelemeden sonra göze çarpan küçük izler,
- SI: Lup ile ilk bakışta fark edilen; fakat çıplak gözle görülmeyen izler.
Pırlanta Nasıl Fiyatlandırılır?
Pırlanta sahibi olmak bir maliyet gerektirir. Bu yüzden pırlanta nasıl fiyatlandırılır sorusu fazlaca akıllara gelir. Bir pırlantanın fiyatı büyüklüğüne ve kalitesine göre değişir. Ayrıca altın bölümünün ayarı ve gramı da maliyeti etkiler. Pırlanta mıhlamasını yapacak ustanın ücretiyle birlikte sahip olacağınız pırlantanın maliyeti ortaya çıkar.
Tek taştan yapılmış pırlanta ile küçük taşların bir araya gelmesiyle oluşmuş pırlantanın fiyatı farklılık gösterir. Tek parça, büyük pırlantaların doğada bulunma olasılığı az olduğu için aynı karattaki tek taş pırlantayla birden çok taşın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş pırlanta arasında fiyat farkı oluşur. Doğru fiyatlarla alışveriş yapmak için firmamızı tercih edebilir, aklınızdaki soru işaretlerini ortadan kaldırabilirsiniz.
